Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie realizuje w konsorcjum grant z programu Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki.
Liderem konsorcjum jest ICHB PAN PCSS – Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe afiliowane przy Instytucie Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, a partnerami Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytet Wrocławski.
Na AGH projekt jest realizowany w ramach Centrum Badań Nawarstwień Historycznych na Wydziale Odlewnictwa, we współpracy z Wydziałem Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, Wydziałem Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska oraz Wydziałem Inżynierii Lądowej i Gospodarki Zasobami.
Celem głównym i bezpośrednim projektu jest utworzenie krajowej infrastruktury dla badań fizykochemicznych nad dziedzictwem kulturowym, która będzie odpowiadać zidentyfikowanym potrzebom szerokiego grona odbiorców i będzie komplementarna do istniejącej bazy badawczej oraz istniejącej w Polsce infrastruktury B+R. Projekt będzie realizowany na terenie Polski poza regionem warszawskim stołecznym, w czterech województwach (woj. wielkopolskie, woj. kujawsko-pomorskie, woj. małopolskie, woj. dolnośląskie) należących do regionów przejściowych i słabiej rozwiniętych. Grupami docelowymi projektu będą członkowie Konsorcjum Projektowego, jednostki naukowo-badawcze, podmioty publiczne (w szczególności instytucje zajmujące się ochroną i konserwacją zabytków materialnego dziedzictwa kulturowego), organizacje pozarządowe, a także podmioty gospodarcze. Dotyczy to jednostek zarówno krajowych, jak i zagranicznych.
Polska infrastruktura dla badań nad dziedzictwem kulturowym – ERIHS.PL składać się będzie z następujących kluczowych rozproszonych laboratoriów:
- Laboratorium pozyskiwania danych fizykochemicznych wspierające prowadzenie analiz obiektów dziedzictwa kulturowego w trybie mobilnym lub stacjonarnym.
- Laboratorium przestrzeni danych surowych i pochodnych oferujące bezpieczne i prywatne przestrzenie składowania danych zgodne z założeniami FAIR.
- Laboratorium kontekstualizacji, modelowania i prezentacji danych oferujące dostęp do danych pochodnych (przetworzonych danych surowych) oraz danych kontekstowych w modelu cyfrowego bliźniaka HDT wraz z modułami prezentacji i wizualizacji.
- Laboratorium analityki danych obejmujące specjalizowane komponenty infrastruktury do przetwarzania danych pochodzących z pozostałych laboratoriów, np. mechanizmy monitorowania zagrożeń obiektów dziedzictwa oraz planowania działań zaradczych.
Wykorzystanie infrastruktury, będącej głównym rezultatem projektu, będzie możliwe zarówno na poziomie krajowych, jak i międzynarodowych projektów badawczo-naukowych oraz przy realizacji przedsięwzięć we współpracy z partnerami komercyjnymi. Rezultaty projektu, takie jak usługi pozyskiwania i zarządzania danymi fizykochemicznymi, wsparcie działań restauratorsko/konserwatorskich i z zakresu prewencji konserwatorskiej, czy wizualizacji danych fizykochemicznych w znaczący sposób przyczynią się do przyśpieszenia procesu usuwania barier stojących przed naukami z obszaru dziedzictwa (ang. heritage science), zwiększenia dostępu do danych naukowych dla osób z niepełnosprawnościami oraz pozytywnie wpłyną na realizację polityki równości szans.
Instytucja Finansująca: Unia Europejska w ramach działania 2.4 w programie Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki nr FENG.02.04-IP.04-0006/24-00.
Wartość projektu:
37 698 110,31 zł.
Dofinansowanie: Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy (OPI) w ramach programu FENG:
29 295 708,40 zł.
Dofinansowanie dla AGH:
3 556 571,31 zł
Kierownik Projektu na AGH:
dr hab. inż. Aldona Garbacz-Klempka, prof. AGH
Data rozpoczęcia: 2025-01-01
Data zakończenia: 2027-12-31
Rola: Konsorcjant
Pochodzenie: Projekt krajowy
Finansowanie: Projekt krajowy FENG
#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie
E-RIHS.pl jest polskim konsorcjum dla badań obiektów zabytkowych metodami fizyko-chemicznymi, utworzonym przez 14 instytucji z Gdańska, Krakowa, Poznania, Torunia, Warszawy i Wrocławia. E-RIHS.pl funkcjonuje w ramach E- Europejskiej Infrastruktury Badawczej dla badań nad Dziedzictwem kulturowym ERIHS (European Research Infrastructure for Heritage Science). Najważniejszym celem Konsorcjum polskich instytucji naukowych jest promocja ogólnopolskiej i europejskiej współpracy naukowej w dziedzinie badań fizyko-chemicznych zabytków dziedzictwa kulturowego poprzez opracowanie i realizację wspólnych projektów badawczych z tego zakresu. E-RIHS.pl, co warto podkreślić, jest oddolną inicjatywą tworzących ją ośrodków badawczych. E-RIHS.pl od stycznia 2020 znajduje się na Polskiej Mapie Drogowej Infrastruktur Badawczych.
E-RIHS.pl wchodzi w skład Europejskiej Infrastruktury Badawczej na rzecz Dziedzictwa Kulturowego (European Research Infrastructure for Heritage Science ERIC: E-RIHS) jako jej węzeł narodowy.
W marcu 2025 decyzją Komisji Europejskiej została utworzona E-RIHS ERIC (European Research Infrastructure for Heritage Science). E-RIHS ERIC jest europejską infrastrukturą badawczą, potencjalnie o zasięgu światowym, działająca w formule European Research Infrastructure Consortium (ERIC). Od 2016 roku projekt znajduje się na Europejskiej Mapie Drogowej Infrastruktur Badawczych: ESFRI Roadmap 2016.
E-RIHS ERIC grupuje instytucje aktywne w obszarze ochrony dziedzictwa, archeologii, paleoantropologii i nauk ścisłych. Aktualnie w tworzenie infrastruktury zaangażowanych jest ponad 100 grup badawczych. Uzyskała oficjalnie poparcie rządów: Belgii, Cypru, Republiki Czeskiej, Francji, Niemiec, Grecji, Węgier, Polski, Portugalii, Hiszpanii, Holandii, Wielkiej Brytanii.
Celem E-RIHS ERIC jestposzerzenie wiedzy o własnościach i metodach konserwacji materiałów tworzących obiekty zabytkowe. Istotą infrastruktury jest podejście holistyczne do badań obiektu: połączenie działań z zakresu nauk ścisłych i humanistycznych. Zadaniem infrastruktury jest umożliwienie, w skali europejskiej, dostępu do unikalnej aparatury badawczej i wiedzy, stworzenie nowych narzędzi badawczych nakierowanych badanie obiektów o wielkiej różnorodności, w tym na ocenę procesów ich starzenia się w długiej skali czasowej, opracowanie metodologii i stworzenie wspólnej infrastruktury informatycznej (dostępu do danych) – we współpracy z DARIAH.
Akademia Górniczo-Hutnicza funkcjonuje w ERIHS.pl od początku jako członek założyciel z gotową infrastrukturą wewnętrznego konsorcjum pn. Centrum Badań Nawarstwień Historycznych AGH.
Centrum Badań Nawarstwień Historycznych AGH zostało powołane dnia 31 października 2012 Uchwałą Senatu Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, jako konsorcjum sześciu wydziałów:
- Wydziału Odlewnictwa,
- Wydziału Metali Nieżelaznych,
- Wydziału Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej,
- Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki,
- Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska,
- Wydział Inżynierii Lądowej i Gospodarki Zasobami.
Głównym celem CBNH jest wykorzystanie doświadczeń i dorobku naukowo-badawczego, bazy lokalowej i aparatury badawczej oraz obiektów do badań Akademii Górniczo-Hutniczej dla rozwoju wszechstronnej współpracy w zakresie dydaktyki i analiz naukowych służących badaniom, konserwacji i ochronie dziedzictwa archeologicznego, kulturowego, przyrodniczego i przemysłowego. W 2015 Centrum przystąpiło do ERIHS PL Polskiego Konsorcjum Badań nad Dziedzictwem. Od 2020 Centrum Badań Nawarstwień znajduje się w strukturze Wydziału Odlewnictwa.